جرم سیاسی در موارد مصرح قانونی زمانی محقق می شود که انگیزه مرتکب در ارتکاب ،جرم اصلاح امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی یا سیاستهای داخلی یا خارجی کشور است. مرتکب قصد ضربه زدن به اصل نظام را ندارد.
سه ویژگی کلیدی جرم سیاسی:
1- جرم ارتکابی از جرائم احصا شده در قانون جرم سیاسی باشد.
2- انگیزه مرتکب اصلاح امور کشور باشد.
3- مرتکب قصد ضربه زدن به اصل نظام نداشته باشد.
جرائم زیر در صورتی که انگیزه مرتکب در ارتکاب چرم اصلاح امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی یا سیاست های داخلی یا خارجی کشور بوده بدون قصد ضربه زدن به اصل نظام ،جرم سیاسی امور خارجی محسوب می شوند.
الف – توهین یا افتراء به رؤسای سه ،قوه، رئیس مجمع تشخيص مصلحت نظام، معاونان رئیس جمهور ،وزرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان و اعضای شورای نگهبان به واسطه مسؤولیت آنان
ب – توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی که در قلمرو جمهوری اسلامی ایران وارد شده است با رعایت مفاد ماده (۵۱۷) قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات (توهین علنی در قلمرو خاک ایران به شرط معامله متقابل)
پ – جرائم مندرج در بندهای (د) و (هـ) ماده (۱۶) قانون فعالیت احزاب جمعیت،ها انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده مصوب ۱۳۶۰۱۶/۷
ت – «جرائم مقرر در قوانین انتخابات»خبرگان رهبری ،ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا به استثنای مجریان و ناظران انتخابات (نقض آزادی های مشروع دیگری و ایراد تهمت افترا و شایعه پراکنی)
ث – نشر اکاذیب (فقط بصورت کتبی صريحاً يا تلويحاً، عليه شخص حقیقی یا حقوقی صرف نظر از اینکه موجب ضرر بشود یا نشود)
مباشرت ،مشارکت معاونت و شروع به جرائم زیر جرم سیاسی محسوب نمی شود.( جرم عمومی محسوب می شوند)
الف – جرائم مستوجب حدود، قصاص و دیات
ب – سوء قصد به مقامات داخلی و خارجی
پ)آدم ربایی و گروگان گیری
ت – بمب گذاری : و تهدید به آن هواپیماربایی و راهزنی دریایی
ث – سرقت و غارت ،اموال ایجاد حریق و تخریب عمری
ج – حمل و نگهداری ،غیر قانونی قاچاق و خرید و فروش سلاح، مواد مخدر و روانگردان
ج – رشا و ارتشاء. اختلاس تصرف غیر قانونی در وجوه دولتی، پولشویی اختفای اموال ناشی از جرم مزبور
ح – جاسوسی و افشای اسرار
خ- تحریک مردم به توزیه طلبی، جنگ و کشتار و درگیری
د – اختلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی به کار گرفته شده برای ارائه خدمات ضروری عمومی یا حاکمیتی
ز – کلیه جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی اعم از جرائم ارتکابی به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده یا غیر آن
به جرائم سیاسی به طور علنی در دادگاه کیفری یک مرکز استان محل وقوع جرم با حضور هیات منصفه رسیدگی می شود؛ و مقررات مربوط به تکرار جرم در جرائم سیاسی اعمال نمی شود.
نکات کلیدی مرجع رسیدگی به جرم سیاسی:
۱- رسیدگی علنی است.
-۲- در صلاحیت ذاتی دادگاه کیفری یک است.
۳- در صلاحیت محلی دادگاه کیفری یک مرکز استان محل وقوع
جرم است.
-۴- از حيث تشریفات رسیدگی حضور هیات منصفه الزامی است.
تشخیص سیاسی بودن اتهام با دادسرا یا دادگاهی است که پرونده در آن مطرح است.
متهم میتواند در هر مرحله از رسیدگی در دادسرا و تا پایان جلسه اول دادرسی در دادگاه نسبت به غیر سیاسی بودن اتهام خود ایراد رسیدگی کننده به ایراد نسبت به غیر سیاسی بودن اتهام خود ایراد کند)
مرجع رسیدگی کننده (به ایراد نسبت به غیر سیاسی بودن اتهام طی قراری در این مورد اظهار نظر می نماید. (قرار رد یا قبول ایراد) شیوه صدور و اعتراض به این قرار تابع مقررات قانون آیین دادرسی کیفری است.
موارد زیر نسبت به متهمان و محکومان جرائم سیاسی اعمال می شود:
مجزا بودن محل نگهداری در مدت بازداشت و حبس از مجرمان عادی
ممنوعیت از پوشاندن لباس زندان در طول دوران بازداشت و حبس
ممنوعیت اجرای مقررات ناظر به تکرار جرم
غیر قابل استرداد بودن مجرمان سیاسی
ممنوعیت بازداشت و حبس به صورت انفرادی به جز در مواردی که مقام قضائی بیم تبانی بدهد یا آن را برای تکمیل تحقیقات ضروری براند لکن در هر حال مدت آن نباید بیش از پانزده روز باشد.
حق ملاقات و مکاتبه با بستگان طبقه اول در طول مدت حبس
حق دسترسی به کتب نشریات، رادیو و تلویزیون در طول مدت حبس
بدون دیدگاه